Przez wieki to była zapomniana starożytna cywilizacja. Znamy przyczynę upadku azjatyckich megamiast

Cywilizacja doliny Indusu jest wciąż mało zbadana przez archeologów. Naukowcy napotykają szereg trudności niemal na każdym froncie. Pomimo tego udało się poznać przyczynę upadku megamiast budujących tę cywilizację. Odpowiedź znaleziono w jaskiniowym stalagmicie z indyjskich Himalajów.
Górski krajobraz Pakistanu

Górski krajobraz Pakistanu

Naukowcy z Uniwersytetu Cambridge przeprowadzili analizę stalagmitu z indyjskiej jaskini znajdującej się niedaleko miasta Pithoragarh w Himalajach. Wnikliwa obserwacja zmian osadzania się materiału mineralnego z wodnej zawiesiny pozwoliła na ocenę tego, jaka była sytuacja hydrologiczna w regionie doliny Indusu w ciągu setek lat. Wyniki prac zostały opublikowane w Communications Earth and Environment.

Czytaj też: To tu zaczęła się cywilizacja. Prehistoryczne sanktuarium liczy tysiące lat

Cywilizacja doliny Indusu jest jedną z najstarszych cywilizacji na świecie. Trwała ona od 3300 do 1300 r. p.n.e. i obejmowała szereg megamiast na obszarze subkontynentu indyjskiego. Niewiele jednak wiemy o tej cywilizacji nie tylko z powodu trudności w badaniach na terenie Pakistanu i Indii. Przyczyna tkwi również w tym, że Hindusi obecnie czerpią wiedzą o swoim pochodzeniu ze starożytnych hymnów Rygwedy, które wyznaczają początek czasów historycznych na około XIII w. p.n.e., kiedy to na teren subkontynentu przybyli indoeuropejscy Ariowie. Kultura doliny Indusu upadła natomiast jeszcze wcześniej. Pierwsze odkrycia archeologiczne tej cywilizacji pochodzą dopiero z XIX wieku.

Cywilizacja doliny Indusu (niebieski obszar z prawej) na tle innych kultur epoki brązu ok. 2000 p.n.e. / źródło: Wikimedia Commons, CC-BY-SA-3.0

Cywilizacja starożytnych Indii zmieniła się nie do poznania przez jeden kataklizm

Brytyjscy badacze zbadali tempo wzrostu stalagmitu, dzięki czemu byli w stanie dokonać rekonstrukcji dostawy wody opadowej z dokładnością do roku i sezonu opadowego. Badany przedział czasowy obejmował okres od 2200 do 1100 r. p.n.e. Odkryto, że pomiędzy 2180 a 1950 r. p.n.e. miały miejsce trzy okresy suszy, które trwały od 25 do 90 lat.

Mapa proporcji opadów zimowych do letnich. Widoczna migracja z megamiast (“large city”) i zachodnich wiosek na tereny wschodnie w okresie późno harappańskim / źródło: https://doi.org/10.1038/s43247-023-00763-z, CC-BY-4.0

Naukowcy punktują, że nie były to krótkotrwałe epizody, ale wieloletnie kataklizmy, przy których wychowywało się kilka pokoleń. Susze wymusimy wiele zmian, których odzwierciedlenie jest widoczne także w dowodach archeologicznych – dowiadujemy się z informacji prasowej Uniwersytetu Cambridge.

Czytaj też: Teraz znajduje się tam morze, a kiedyś istniała cywilizacja. Naukowcy na tropie tajemniczej społeczności

Przez owe dwa stulecia mieszkańcy doliny Indusu przenosili się z megamiast do mniejszych osad wiejskich na wschodnim krańcu obszaru zajmowanego przez tą cywilizację. Zmieniło się także rolnictwo. Ze zbóż bardziej popularne stało się proso odporniejsze na suche warunki. Mieszkańcy regionu zaczęli wówczas polegać tylko na letnich zbiorach upraw.

Cywilizacja w dolinie Indusu trwała potem jeszcze przez kilka wieków, ale era megamiast skończyła się wcześniej właśnie z powodu długotrwałych susz. Jest to kluczowa wiedza, ponieważ ukazuje nam, jak bardzo człowiek jest zależny od żywiołów natury.