Czy ten gigantyczny gad oddychał kiedyś jak człowiek? Polka odkrywa sekret dinozaura sprzed 200 mln lat

Późny trias to taki okres w historii Ziemi, kiedy pojawiły się pierwsze dinozaury. Dwu- lub czteronożne gady powoli zaczynały dominować wtedy na lądach. Niektóre z nich zwróciły niedawno uwagę naukowców, którzy chcieli zbadać liczbę oddechów na minutę u konkretnego gatunku. Nietypowe analizy ujawniły, czy te dinozaury oddychały jak człowiek.
Plateozaur / źródło: Wikimedia Commons, CC-BY-SA-2.5

Plateozaur / źródło: Wikimedia Commons, CC-BY-SA-2.5

Plateozaur był roślinożernym dinozaurem żyjącym niewiele ponad 200 milionów lat temu w późnym triasie. Jego nazwa ma związek z płaskimi kośćmi, którymi charakteryzował się jego szkielet. Zwierzę dorastało nawet do dziesięciu metrów i potrafiło ważyć cztery tony. Jak na moment w historii Ziemi, kiedy dinozaury dopiero zaczęły się rozwijać ewolucyjnie, plateozaury były ogromnymi zwierzętami.

Czytaj też: To nie dinozaury były pierwszymi gadami na świecie. Ich triasowi przodkowie dopiero siali postrach

Na łamach The Physics Teacher pojawił się artykuł naukowy dotyczący tych gadów, którego współautorką jest polska badaczka z Instytutu Paleobiologii PAN – Justyna Słowiak-Morkovina. Celem pracy było obliczenie średniej liczby oddechów plateozaura na minutę. Jak na podstawie skamieniałego szkieletu można było dojść do tak szczegółowej informacji? Metody badań zaskakują swoją innowacyjnością.

Wizualizacja walki plateozaurów / źródło: Wikimedia Commons, CC-BY-3.0

Polka odkryła, jak często oddychał plateozaur. Ogromny gad oddychał tak często jak człowiek?

Naukowcy wzięli pod uwagę szereg czynników. Wykorzystali oni dane na temat zawartości tlenu w powietrzu w późnym triasie, którą znamy ze starszych badań geologicznych. Natomiast co się tyczy samego dinozaura, to obliczono, ile on potrzebował energii, aby mógł rosnąć w swoim naturalnym tempie. Modele 3D dinozaurów potrafią pokazywać także, ile ważył średnio jeden osobnik z tego rodzaju, a przekrój kości udowej z zapisami tzw. linii zatrzymanego wzrostu prezentuje, jak zmieniała się masa gada w czasie.

Uczeni musieli przyjąć jeszcze kilka innych aksjomatów. Nie wiadomo, jaki plateozaury posiadały układ oddechowy. Przyjęto, że podobnie jak ptaki, które posiadają worki powietrzne i krokodyle, które ich nie mają, posiadały one mechanizm podwójnego oddychania. To nie wszystko. Ile dokładnie tlenu mógł dinozaur ekstrahować z powietrza? Tutaj w obliczeniach zastosowano wartość typową dla ptaka emu, który żyje w podobnych warunkach klimatycznych, jak plateozaur 200 mln lat temu.

Przykładowa skamieniałość plateozaura / źródło: Wikimedia Commons, CC-BY-SA-4.0

Na sam koniec naukowcy musieli przyjąć konkretny model 3D. Wybór padł na Plateosaurus trossingensis o masie ciała 693 kg i objętości oddechowej 2000 (+/- 500) cm3. Zatem jaki jest finalny wynik? Okazało się, że plateozaur brał oddech średnio siedem razy na minutę. Jest to podobna częstotliwość jak u nosorożca. Człowiek natomiast robi wdech około 12-15 razy w ciągu 60 sekund. Daje nam to obraz, jak rzadko, ale nadal efektywnie pracował układ oddechowy późnotriasowego gada.

Czytaj też: Najdziwniejsze dinozaury w historii. Pokazujemy 10 osobliwych zwierząt, które kiedyś rządziły światem

Taki obraz czynności fizjologicznej zwierzęcia, które żyło w odmiennych warunkach klimatycznych, unaocznia nam, jak w przeszłości gady potrafiły się dostosować do środowiska. Wyniki badań można użyć w przyszłości jako materiał porównawczy przy pracach nad zmianami zachowań zwierząt w obliczu obecnych zmian klimatycznych.

Więcej:dinozaury