Chyba nie ma osoby, która czasami nie czułaby się niewyspana, zwłaszcza w trakcie dnia tuż po nieprzespanej nocy. Czasami wystarczy krótka, 30-minutowa drzemka i szybka regeneracja. Ale w przypadku osób z obturacyjnym bezdechem sennym (OBS), problem jest znacznie poważniejszy, a to przecież całkiem spora grupa – w Polsce ok. 2-2,5 mln osób. Nawet krótka drzemka w trakcie dnia może zakończyć się tragicznie dla osób cierpiących na OBS, zwłaszcza, gdy schorzenie nie jest leczone. Bezdech senny w najcięższych przypadkach zwiększa ryzyko nagłej śmierci poprzez zatrzymanie akcji serca.
Lek na “zmęczenie” może niektórym uratować życie
Standardowym sposobem leczenia OBS jest aparat CPAP, który eliminuje podstawową przyczynę schorzenia, jakim jest zapadanie się tkanek miękkich gardła podczas snu. Aparat CPAP składa się z urządzenia wtłaczającego dodatnie ciśnienie w drogi oddechowe pacjenta, maska oraz elastyczna rurka. Pacjent cierpiący na ciężką postać OBS musi za każdym razem podłączyć się do aparatu, bo to może uratować mu życie. Niestety, wiele osób nie reaguje właściwie na aparaty CPAP i nadal doświadcza OBS. Dla nich najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie środków farmakologicznych. Szczegóły opisano w Annals of Internal Medicine.
Czytaj też: Na czym polega paraliż senny i jak tłumaczono go w przeszłości?
Dr Tyler Pitre z Uniwersytetu McMastera i przyszły stażysta w dziedzinie respirologii na Uniwersytecie w Toronto mówi:
Osoby z OBS powinny korzystać z aparatów CPAP, ale jeżeli problemem dla nich jest senność, istnieją leki, które mogą zmniejszyć objawy zmęczenia. Nawet 30 proc. osób w Ameryce Północnej ma zdiagnozowany OBS, a częstość występowania może być znacznie wyższa, ponieważ wiele przypadków pozostaje niewykryta. Wiele osób ma objawy, ponieważ stan ten jest silnie związany z otyłością, która dotyka dużą i rosnącą liczbę osób w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i innych krajach o wysokim dochodzie. Wśród tych pacjentów wielu będzie nadmiernie sennych w trakcie dnia, co wpływa na jakość ich życia, zmniejszając produktywność, a także narażając na ryzyko innych problemów psychologicznych.
Szacunki wskazują, że nadmierna senność dotyka prawie miliarda ludzi na świecie, a życie wielu z nich jest zagrożone z powodu ryzyka wystąpienia OBS. Naukowcy z Uniwersytetu McMastera przeprowadzili przegląd systematyczny 14 badań klinicznych leków przeciwzmęczeniowych z udziałem 3085 osób – badania przeprowadzono między październikiem 2022 a styczniem 2023 r.
Udało się znaleźć lek, który znacznie zmniejsza nadmierną senność, a przy tym nie uzależnia. To solriamfetol, który działa znacznie lepiej od armodafinilu-modafinilu i pitolisantu, choć może podnosić ciśnienie krwi, co stanowi ryzyko dla osób z OBS – wiele z nich jest obciążonych problemami sercowo-naczyniowymi.
Czytaj też: Ile czasu poświęcamy na sen? Okazuje się, że różnice są naprawdę duże
Zalety i wady solriamfetolu są warte dalszych badań, szczególnie pod względem długoterminowego wpływu na osoby, które go przyjmują, gdyż istnieje niewiele dowodów na długotrwałe stosowanie. Skorzystać mogą nie tylko osoby cierpiące na OBS i nadmierne zmęczenie w trakcie dnia. Możliwe jest stosowanie go do leczenia przewlekłego zmęczenia lub długiego covid.